Uzyskanie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego jest zasadniczo najlepszym sposobem ochrony wyglądu produktów wprowadzanych do obrotu handlowego. Warto zatem rozważyć, jak daleko sięga wynikająca z prawa z rejestracji wyłączność używania wzoru przemysłowego.

Wzór przemysłowy

Przed przybliżeniem zagadnienia zakresu ochrony wzoru przemysłowego, warto najpierw określić – w największym skrócie – czym jest wzór przemysłowy. Zgodnie z art. 102 ust. 1 p.w.p.[1] „wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację”.

Z powyższej definicji wynika, że wzorem przemysłowym jest wygląd („postać”) produktu („wytworu”), a nie sam produkt. Jednocześnie, dla uzyskania prawa z rejestracji wzór przemysłowy musi być nowy oraz posiadać indywidualny charakter. Nowość wzoru przemysłowego oznacza, że identyczny wzór nie został wcześniej udostępniony publicznie (art. 103 ust. 1 p.w.p.). Z kolei indywidualny charakter wzoru przemysłowego występuje wtedy, gdy wzór wywołuje na zorientowanym użytkowniku odmienne ogólne wrażenie, niż wzory, które zostały wcześniej udostępnione publicznie (art. 104 ust. 1 p.w.p.).

W praktyce, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przyznawane są – tytułem przykładu – w odniesieniu do wyglądu opakowań produktów, mebli, ubrań, obuwia czy zabawek.

Zakres ochrony wzoru przemysłowego

Dla przedstawienia zakresu ochrony wynikającej z prawa z rejestracji wzoru przemysłowego kluczowe jest szersze omówienie zasygnalizowanej już wyżej przesłanki, według której wzór ma wywoływać na zorientowanym użytkowniku odmienne ogólne wrażenie od innych wzorów. Zgodnie bowiem z art. 105 ust. 4 p.w.p., „prawo z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia”.

Pod pojęciem odmiennego ogólnego wrażenia kryje się możliwość przyjęcia, że zorientowany użytkownik produktów, w których wzór jest zawarty lub zastosowany, dojdzie do wniosku, ze wzór ten odróżnia się od innych wzorów występujących na rynku[2].

Z racji tego, że ogólne wrażenie wywoływane przez wzór przemysłowy ocenia się z punktu widzenia zorientowanego użytkownika, może dojść do sytuacji, w której uprawniony z prawa z rejestracji nie będzie mógł sprzeciwić się używaniu wzoru nawet dość znacząco podobnego do chronionego prawem z rejestracji. Zorientowany użytkownik – chociaż nie jest profesjonalistą w dziedzinie, której dotyczy wzór – jest osobą mającą rozeznanie i wiadomości w danej dziedzinie[3], a więc zdolną dostrzegać nawet mniej znaczące różnice pomiędzy rozpatrywanymi wzorami, które mogą przełożyć się na odmienności w wywoływanym przez nie ogólnym wrażeniu.

Jednocześnie, przy porównywaniu wzorów przemysłowych z perspektywy zorientowanego użytkownika, należy wziąć pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. Oznacza to, że im większy zakres dowolności w tworzeniu danego wzoru, tym bardziej ten wzór powinien odróżniać się od pozostałych wzorów[4]. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem, „stopień swobody twórcy przy opracowywaniu wzoru należy określać ze szczególnym uwzględnieniem wymagań związanych z właściwościami wynikającymi z funkcji technicznej danego produktu lub jego części, a także przepisów prawnych mających zastosowanie do takiego produktu. Wspomniane wymagania prowadzą do standaryzacji niektórych właściwości, które stają się w ten sposób wspólne wzorom stosowanym w danym produkcie”[5].

Nadto, jak wynika z art. 105 ust. 3 p.w.p., w przypadku wzoru przemysłowego, który nie wywołuje na zorientowanym użytkowniku odmiennego wrażenia, od wzoru objętego prawem z rejestracji, uprawniony, „może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowania takiego wytworu dla takich celów”.

Jednocześnie, należy mieć na uwadze, że prawo z rejestracji wzoru przemysłowego nie rozciąga się na cechy produktu („wytworu”), które wynikają wyłącznie z jego funkcji technicznej lub muszą być odtworzone w dokładnej formie i wymiarach w celu umożliwienia mechanicznego połączenia wytworu z innym wytworem czy współdziałania takich wytworów.

Ochrona wzorów wspólnotowych zarejestrowanych na terytorium UE

Trzeba jeszcze zasygnalizować, że na podstawie rozporządzenia 6/2002[6] na zasadach praktycznie tożsamych z powyższymi udziela się ochrony wzorom przemysłowym zarejestrowanym na terytorium Unii Europejskiej (w Urzędzie Unii Europejskiej do Spraw Własności Intelektualnej), tj. wzorom wspólnotowym. Najważniejszą różnicą, na którą warto zwrócić uwagę, jest możliwość ochrony niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego. Ochrona ta przysługuje przez trzy lata od dnia pierwszego publicznego udostępnienia takiego wzoru na terytorium Unii Europejskiej (art. 11 ust. 1 rozporządzenia 6/2002).

 #wzórprzemysłowy, #ochronawzoruprzemysłowego

[1] Ustawa z dnia z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tj. z dnia 28 stycznia 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 286).

[2] Podobnie E. Wojciech-Głuszko, Komentarz do art. 104 p.w.p. (w:) J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.

[3] J. Rasiewicz, Komentarz do art. 104 p.w.p. (w:) A. Michalak (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2016.

[4] E. Wojciech-Głuszko, Komentarz do art. 104 p.w.p. (w:) J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.

[5] Wyrok Sądu UE z dnia 18 marca 2010 r., T-9/07, Grupo Promer Mon Graphic v. OHIM.

[6] Rozporządzenie Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz. Urz. UE L 3/1).