Zanieczyszczenie powietrza w Polsce należy do najważniejszych problemów środowiskowych. Emisja toksycznych pyłów PM 2,5 i PM 10 powodowana jest m.in. przez przestarzałe urządzenia grzewcze w domach i budynkach, tzw. „kopciuchy”. Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB) ma być rejestrem źródeł energii budynków w Polsce, co ma przyczynić się do wzrostu efektywności rządowych programów – „STOP SMOG” czy „Czyste powietrze”.

Program STOP SMOG w 2021 r.

Od 1 stycznia 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przejęło od Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii zadania związane z wdrażaniem programu STOP SMOG.

Program przeznaczony jest dla:

• osób ubogich energetycznie, będących:
  • • właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych;
    • współwłaścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych;
• gmin realizujących przedsięwzięcia niskoemisyjne w budynkach jednorodzinnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu danej gminy.

Program ma przyczynić się m.in. do: wymiany lub likwidacji wysokoemisyjnych źródeł ciepła na niskoemisyjne, termomodernizacji, realizacji podłączeń do sieci ciepłowniczej lub gazowej czy zapewnieniu budynkom dostępu do energii z instalacji OZE.

CEEB, czyli Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków

System przeznaczony jest do realizacji ustawowych zadań związanych z ochroną środowiska, termomodernizacją i walką z ubóstwem energetycznym, a przede wszystkim gromadzeniem jednolitych i ustandaryzowanych danych w skali kraju dotyczących budynków i lokali oraz eksploatowanych w nich:

• źródeł ciepła, w tym zasilania z sieci ciepłowniczej;
• źródeł energii elektrycznej;
• źródeł spalania paliw, w rozumieniu art. 157a 1 pkt 7  ustawy  z dnia  27 kwietnia  2001 r.  –  Prawo ochrony  środowiska[1],  o nominalnej  mocy  cieplnej  mniejszej  niż  1 MW,  niewymagających  pozwolenia zintegrowanego bądź na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza czy zgłoszenia organowi ochrony środowiska.

Za utworzenie systemu CEEB odpowiada Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, a za jego prowadzenie minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. O wpisaniu do CEEB decyduje moc wykorzystywanego źródła ciepła – do 1 MW mocy. Do systemu trafią także takie dane jak np.:

• dane właścicieli czy zarządców budynków;
• informacje o:

– przekazanej premii termomodernizacyjnej lub remontowej;

– uldze podatkowej;

– udzielonym dofinansowaniu.

Dane i informacje będą wprowadzane przez osoby do tego uprawnione, a określone w art. 27b ust. 1 ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych ustaw[2] – np. przez kominiarza w trakcie kontroli okresowej przewodu kominowego. Chodzi zatem o zapewnienie systematycznej aktualizacji danych.

Deklaracje – od kiedy i do kiedy?

Od 1 lipca 2021 r. możliwe będzie składanie deklaracji źródeł ciepła w ramach CEEB. Przepisy zakładają 12-miesięczny termin na złożenie deklaracji CEEB dla budynków już istniejących. Natomiast dla nowo powstałych termin ten wynosi 14 dni.

Deklaracje będzie można złożyć w postaci:

• elektronicznej za pomocą  środków  komunikacji  elektronicznej  na  zasadach  określonych
  w ustawie  z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego ewidencję[3]

bądź

• pisemnej

a organem właściwym będzie wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Za brak złożenia deklaracji będzie grozić kara grzywny. Jednakże karze tej nie będzie podlegać osoba, która co prawda złoży deklarację po terminie, ale złożenie to nastąpi przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta poweźmie wiadomość o popełnieniu wykroczenia.

Podsumowanie

CEEB ma stanowić narzędzie umożliwiające identyfikację źródeł niskiej emisji z budynków w Polsce
i będzie elementem tzw. Zintegrowanego Systemu Ograniczania Niskiej Emisji (ZONE). Przepisy dotyczące utworzenia oraz funkcjonowania CEEB wejdą w życie z dniem wdrożenia stosownych rozwiązań technicznych umożliwiających prowadzenie tej ewidencji, określonych w komunikacie ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Komunikat zostanie ogłoszony w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej oraz na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu ministra. Potrzebny do prowadzenia ewidencji system IT będzie wdrażany etapami, a uruchomienie docelowego systemu (w pełni funkcjonalnego) planowane jest w 2023 r. Koszt całego projektu szacowany jest na ok. 31 mln zł,
z czego w ok. 84% ma zostać sfinansowany z funduszy UE.

[1] Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627 ze zm.

[2] Dz.U. z 2020 poz. 2127 ze zm.

[3] Dz.U. 2005 nr 64 poz. 565 ze zm.