Wskazanemu powyżej celowi służyć ma projektowana aktualnie nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej jako u.z.n.k.)[1], Kodeksu postępowania cywilnego (dalej jako k.p.c.)[2] oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów[3], mająca za zadanie implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2016/943[4]. Nowelizowane przepisy prawa polskiego, regulują trzy zasadnicze zagadnienia. Po pierwsze, określają definicję legalną tajemnicy przedsiębiorstwa, po drugie, normują czyn nieuczciwej konkurencji polegający na jej naruszeniu, po trzecie wreszcie, wskazują środki przysługujące dysponentowi tajemnicy przedsiębiorstwa w wypadku jej naruszenia.

Co się tyczy pojęcia tajemnicy przedsiębiorstwa, art. 11 ust. 4 u.z.n.k., w aktualnym brzmieniu, definiuje ją jako nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Tak sformułowana definicja uzupełniona zostanie o wymogi sformułowane w orzecznictwie i jednocześnie uwzględnione w dyrektywie 2016/943. Po pierwsze, podniesiony zostanie standard poufności, który konieczny jest dla uznania informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa. O ile w obecnym stanie prawnym wystarczające jest, aby nie były one ujawnione do wiadomości publicznej, o tyle w projektowanym brzmieniu takie informacje nie mogą być powszechnie znane osobom, które zajmują się zwykle takim rodzajem informacji, ani nawet łatwo dla nich dostępne. Po drugie, nowelizacja doprecyzowuje, że zakresem definicji objęte mają zostać informacje poufne, które nie są znane w zarówno w całości, jak również w szczególnym zbiorze lub zestawieniu.

Przechodząc do deliktu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa, zgodnie z projektowanym brzmieniem u.z.n.k., będziemy mieli z nim do czynienia już w przypadku samego jej pozyskania. Ponadto, nowelizacja art. 11 u.z.n.k. przewiduje również katalog przykładowych działań wymierzonych w tajemnicę przedsiębiorstwa, które powinny zostać uznane za jej naruszenie. Spośród nich, warto zwrócić uwagę na:

1. pozyskanie tajemnicy przedsiębiorstwa bez zgody uprawnionego przedsiębiorcy i wynikające m. in. z nieuprawnionego dostępu do niej, jej przywłaszczenia czy kopiowania;
2. wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa bez zgody uprawnionego przedsiębiorcy, naruszające jednocześnie ustawowe lub umowne ograniczenia w tym zakresie, bądź też dokonane przez osobę, która pozyskała ją popełniając delikt nieuczciwej konkurencji;
3. pozyskanie, wykorzystanie lub ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa, jeżeli osoba go dokonująca wiedziała lub zachowując należytą staranność mogła wiedzieć, że pochodzą one od osoby, która wykorzystała je lub ujawniła w sytuacji określonej powyżej;
4. wykorzystanie tajemnicy przedsiębiorstwa polegające m. in. na jej oferowaniu, jeżeli osoba ją wykorzystująca miała lub mogła mieć świadomość, że najogólniej rzecz biorąc – powstała ona w następstwie czynu nieuczciwej konkurencji.

Z drugiej strony, polski ustawodawca decyduje się na wprowadzenie do art. 11 u.z.n.k. przykładowego katalogu sytuacji, w których naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa ma być wyłączone. Należeć mają do nich dwa przypadki. Pierwszy z nich polega na pozyskaniu tajemnicy przedsiębiorstwa w wyniku jej niezależnego odkrycia lub wytworzenia, bądź też tzw. inżynierii odwróconej (ang. reverse engineering). Z inżynierią odwróconą mamy do czynienia, gdy przedmiot publicznie dostępny i posiadany zgodnie z prawem poddawany jest badaniom, prowadzącym do poznania zasad jego działania. Drugi natomiast przypadek, to pozyskanie, ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy przedsiębiorstwa, m. in. w celu ochrony prawnie chronionego interesu, w wykonywaniu prawa do swobody wypowiedzi, bądź też celem ochrony interesu publicznego.

Co do środków przysługujących dysponentowi tajemnicy przedsiębiorstwa w sytuacji jej naruszenia, zgodnie projektowanym art. 18 u.z.n.k., rozszerzony zostanie katalog środków ochrony prawnej przysługujących w takiej sytuacji uprawnionemu. Zgodnie z projektem, dysponent tajemnicy przedsiębiorstwa będzie mógł żądać m. in., aby wyrok stwierdzający jej naruszenie został podany do publicznej wiadomości. Ponadto, obok żądania zaniechania czynu nieuczciwej konkurencji, uprawnionemu przysługiwać ma roszczenie o zapłatę stosownego wynagrodzenia za korzystanie z tajemnicy przedsiębiorstwa. Wreszcie ustawodawca zamierza pozostawić uprawnionemu wybór pomiędzy żądaniem ze strony naruszyciela odszkodowania a żądaniem zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu, które byłoby należne, gdyby uprawniony wyraził zgodę na korzystanie z tajemnicy przedsiębiorstwa. W tym przypadku rodzi się pytanie w jaki sposób będzie wyliczane takie wynagrodzenie, skoro w praktyce do odpłatnego udostępnienia tajemnicy przedsiębiorstwa dochodzi rzadko, np. w ramach franczyzy.

Zmianie ulegną również przepisy k.p.c., dotyczące zabezpieczenia roszczeń przysługujących dysponentowi tajemnicy przedsiębiorstwa przeciwko jej naruszycielowi. Ustawodawca stwarza bowiem możliwość udzielenia zabezpieczenia poprzez nakazanie naruszycielowi złożenia sumy pieniężnej na rachunek depozytowy Ministra Finansów na czas trwania postępowania.

Projektowane zmiany z pewnością nie będą stanowiły rewolucji w rozumieniu tajemnicy przedsiębiorstwa oraz jej naruszenia. Większość z nich stanowi w zasadzie potwierdzenie poglądów wywodzonych już wcześniej z obowiązujących przepisów przez doktrynę i orzecznictwo. Niemniej jednak, nowelizacja nasuwa pewne wątpliwości co do prawidłowości implementacji dyrektywy. Wynikają one z zakresu podmiotowego u.z.n.k., która pozwala dochodzić ochrony przed naruszeniem tajemnicy przedsiębiorstwa wyłącznie przedsiębiorcom. Tymczasem z przepisów dyrektywy nie wynika, aby dysponentem tajemnicy przedsiębiorstwa nie mógł być podmiot, który nie prowadzi działalności gospodarczej. Powstaje zatem pytanie, czy u.z.n.k. jest właściwą ustawą do implementowania dyrektywy 2016/943?

Należy mieć na uwadze, że projektowana nowelizacja znajduje się dopiero na początku procedury ustawodawczej, a zatem nie można mieć pewności, że zostanie przyjęta w obecnym kształcie. Zważając jednak na art. 19 dyrektywy 2016/943, zgodnie z którym państwa członkowskie UE zobowiązane są do jej implementacji do dnia 9 czerwca 2018 r., wydaje się, że nie należy spodziewać się znaczących zmian w proponowanym projekcie.