W ostatnich latach obserwujemy wzmożoną aktywność Komisji Europejskiej („Komisja”) w obszarze zwalczania nadużywania pozycji dominującej przez producentów oprogramowania. Obecnie, w związku ze skargą złożoną przez Spotify AB („Spotify”), Komisja zbada zgodność z rynkiem wewnętrznym prowizji pobieranych przez Apple Inc. („Apple”) z tytułu korzystania przez producentów aplikacji z systemu płatniczego App Store.
App Store jest platformą dystrybucji cyfrowej dedykowaną dla urządzeń produkowanych przez Apple. Za jej pośrednictwem nabywane są wszelkie aplikacje kompatybilne z zainstalowanymi w urządzeniach Apple systemami operacyjnymi. W konsekwencji, w celu udostępnienia użytkownikom urządzeń Apple swojego serwisu streamingowego, Spotify zmuszona jest oferować go za pośrednictwem App Store.
Jak wynika z opublikowanego przez Spotify oświadczenia[1], skarga złożona do Komisji motywowana jest nakładaniem przez Apple prowizji w wysokości 30% za pobieranie, między innymi przez Spotify, płatności za pośrednictwem zintegrowanego z App Store systemu płatniczego. Możliwe jest wprawdzie oferowanie aplikacji w App Store bez konieczności jednoczesnego korzystania ze wskazanego systemu płatniczego, tym niemniej według oświadczenia Spotify, skutkuje to ograniczeniem ich funkcjonalności. Prowizja nakładana jest, jak wskazuje Spotify, tylko na niektórych producentów oferujących swoje aplikacje za pośrednictwem App Store. Spotify zwraca w szczególności uwagę, że obciążana prowizją nie jest, oferowana przez Apple, konkurencyjna aplikacja streamingowa. Tego rodzaju praktyki zmuszają Spotify do podnoszenia cen subskrypcji, co przekłada się na obniżenie konkurencyjności oferowanego serwisu streamingowego.
W odpowiedzi na powyższe zarzuty Apple opublikowało oświadczenie[2], w którego treści wskazało w szczególności, że oferując dostęp do serwisu streamingowego za pośrednictwem App Store, Spotify zyskało znaczącą liczbę użytkowników, wzmacniając tym samym swoją pozycję rynkową. Nadto, Apple zwróciło uwagę, że stosuje przejrzyste zasady pobierania opłat od podmiotów oferujących aplikacje za pośrednictwem App Store i korzystających z kompatybilnego z nim systemu płatniczego. Opłaty te nie są pobierane, między innymi, od podmiotów oferujących aplikacje utrzymujące się z reklam.
Przechodząc do prawnych aspektów postępowania przed Komisją oraz możliwych rozstrzygnięć, należy wskazać w pierwszej kolejności na fragment art. 102 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej[3] („TFUE”). Zgodnie z tym przepisem, zakazane przez TFUE nadużywanie pozycji dominującej może polegać, między innymi, na stosowaniu nierównych warunków wobec partnerów handlowych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji. Jeżeli po przeprowadzonym postępowaniu Komisja dojdzie do wniosku, że stosowanie opłat przez Apple wypełnia ww. kryteria, to najpewniej, na podstawie rozporządzenia 1/2003[4], Apple zostanie zobowiązane do zaniechania praktyk niezgodnych z rynkiem wewnętrznym oraz obciążone grzywną.
Trudno na tak wczesnym etapie przewidywać, jakie rozstrzygnięcie wyda Komisja w powyższej sprawie. Pozostaje zatem uważnie śledzić postępowanie przed Komisją, gdyż jego wynik może mieć niebagatelny wpływ na funkcjonowanie również innych niż App Store platform dystrybucji cyfrowej, z których korzysta każdy przeciętny użytkownik multimediów.
Na koniec, warto zwrócić uwagę, że w ostatnich latach Komisja przeprowadziła liczne postępowania, w których badała zgodność z rynkiem wewnętrznym praktyk stosowanych przez czołowych producentów oprogramowania, w tym np. Google. Postępowania te często kończyły się zakazaniem stosowania praktyk niezgodnych z rynkiem wewnętrznym oraz nałożeniem grzywny. Nadto, co tyczy się jeszcze samego App Store, jego funkcjonowanie budzi wątpliwości pod kątem zgodności z regułami konkurencji również w USA, gdzie w ramach sprawy Apple v. Pepper toczy się przeciwko Apple postępowanie o odszkodowanie za naruszenie publicznego prawa konkurencji zainicjowane pozwem zbiorowym złożonym przez konsumentów.
[1] https://newsroom.spotify.com/2019-03-13/consumers-and-innovators-win-on-a-level-playing-field/
[2] https://www.apple.com/newsroom/2019/03/addressing-spotifys-claims/
[3] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A12012E%2FTXT
[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A32003R0001
