Czy przedstawienie utworu chronionego prawem autorskim jako dowód w postępowaniu sądowym może stanowić naruszenie praw autorskich? Kwestia ta została rozstrzygnięta przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), w wyroku z dnia 28 października 2020 r. w sprawie
C-637/19[1].
W odpowiedzi na pytania prejudycjalne, postawione przez szwedzki sąd apelacyjny, TSUE orzekł, że przekazanie sądowi drogą elektroniczną, w charakterze dowodu, utworu chronionego prawem autorskim nie jest publicznym udostępnieniem tego utworu w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dyrektywa INFOSOC).
Stan faktyczny
Postępowanie główne przed szwedzkim sądem dotyczyło sporu pomiędzy dwiema osobami fizycznymi. W ramach procesu sądowego toczącego się pomiędzy tymi osobami, strona pozwana przedłożyła dowód w postaci zrzutu ekranu strony internetowej. Na zrzucie ekranu znajdował się tekst oraz fotografia. Dowód ten został przesłany sądowi pocztą elektroniczną.
W odpowiedzi na działanie pozwanego, powód zażądał, aby pozwany zapłacił na jego rzecz odszkodowanie z tytułu naruszenia praw autorskich do przesłanej sądowi fotografii. Uzasadniając swoje żądanie powód podał, że przysługują mu prawa autorskie przedmiotowej fotografii, a zgodnie ze szwedzką ustawą o prawach autorskich do utworów literackich i artystycznych: „autorowi utworu fotograficznego przysługuje wyłączne prawo do jego zwielokrotniania i podawania do publicznej wiadomości”[2].
W tym miejscu należy również dodać, że zgodnie ze szwedzkim prawem, dowody oraz dokumenty procesowe przedłożone w postępowaniu sądowym mogą być udostępniane publicznie, w ramach realizacji przepisów o jawności i transparentności postępowania.
Sąd pierwszej instancji rozstrzygający sprawę o odszkodowanie z tytułu naruszenia praw autorskich uznał, że choć pozwany dopuścił się naruszenia praw autorskich powoda poprzez publiczne udostępnienie utworu bez jego zgody, to jednak odszkodowanie powodowi nie przysługuje, ponieważ nie wykazał on, iż poniósł w wyniku tego zdarzenia szkodę. Powód zaskarżył ten wyrok do sądu drugiej instancji, który to sąd zdecydował się na zadanie TSUE pytań prejudycjalnych.
Pytania prejudycjalne
Sens pytań prejudycjalnych wystosowanych przez szwedzki sąd sprowadzał się do ustalenia czy publiczne udostępnianie, o którym mowa w Dyrektywie INFOSOC, obejmuje przekazanie sądowi drogą elektroniczną chronionego utworu w charakterze dowodu w ramach toczącego się postępowania sądowego.
Treść orzeczenia TSUE
Posługując się licznymi przykładami z orzecznictwa dotyczącego interpretacji pojęcia publicznego udostępniania, TSUE uznał, że na przedstawione pytanie należy odpowiedzieć przecząco. Aby mogło dojść do publicznego udostępnienia, w rozumieniu Dyrektywy INFOSOC, wymagane jest udostępnienie utworu nieokreślonej liczbie potencjalnych odbiorców, natomiast w postępowaniu głównym doszło do udostępnienia utworu jedynie „jasno określonej i zamkniętej grupie osób, którym powierzono wykonywanie w sądzie zadań z zakresu usług publicznych”.
Ponadto TSUE stwierdził, że ewentualnego dalszego udostępnienia dokumentów przedłożonych
w postępowaniu sądowym dokonuje sąd, a nie strony, które przekazały je sądowi. Udostępnienie to dokonuje się według ściśle określonej procedury dostępu do dokumentów publicznych i jest ono poza zakresem regulacji Dyrektywy INFOSOC.
TSUE podkreślił również, że prawa własności intelektualnej mogą podlegać ograniczeniom na rzecz innych praw podstawowych. Jednym z takich praw jest prawo do skutecznego środka prawnego,
o którym mowa w art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Niewątpliwie, można by było je uznać za zagrożone, gdyby przedstawienie dowodu w procesie było niemożliwe tylko dlatego, że dowód jest utworem, a podmiot dysponujący majątkowymi prawami autorskimi do tego utworu nie wyraził zgody na przekazanie go sądowi.
[1] Pełna treść wyroku znajduje się na stronie internetowej TSUE: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=233005&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=2029308.
[2] § 49a lagen (1960:729) om upphovsrätt till litterära och konstnärliga verk (upphovsrättslagen) [ustawy (1960:729) o prawach autorskich do utworów literackich i artystycznych].
