Przy okazji nadchodzącego spotkania otwartego dotyczącego Europejskiej Rady ds. Innowacji w Warszawie, wobec trwających prac nad programem ramowym Horyzont Europa, warto przybliżyć działalność Rady, którą Komisja Europejska chce uczynić jednym filarów tworzonego programu.
Od maja 2018 r. trwają prace nad nowym programem ramowym Horyzont Europa. Ma on służyć finansowaniu sektora badawczo-rozwojowego z poziomu Komisji Europejskiej i być kontynuacją w latach 2021-2027 obecnego europejskiego programu ramowego Horyzont 2020.
Europejska Rada ds. Innowacji (European Innovation Council, EIC) jest obecnie działaniem pilotażowym realizowanym przez Komisję Europejską w ramach obecnego programu ramowego Horyzont 2020. Rada ma stanowić pojedynczy punkt kontaktowy dla realizacji prowadzonych bezpośrednio przez Komisję (bez udziału państw członkowskich) programów finansowania projektów B+R z jednej strony dojrzałych koncepcyjnie, ale z drugiej strony będących na tak wczesnym etapie rozwoju, że kreują zbyt wysokie ryzyko dla pozyskania finansowania w formie inwestycji. EIC uzupełnia inne działania Komisji służące finansowaniu B+R, tj. Invest EU, Venture EU oraz Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT).
Programy ramowe finansowane przez Komisję z budżetu Unii Europejskiej, w ramach których działa EIC, mogą stanowić dla polskich badaczy i innowatorów dodatkowe, względem programów krajowych (np. programów zarządzanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju), źródło finansowania projektów. Grudniowy raport opublikowany przez Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE wskazuje jednak na mocno niewykorzystany potencjał tego źródła: do grudnia 2018 r., w ramach blisko 600 konkursów w ramach Horyzontu 2020, udział środków uzyskanych przez polskich uczestników w ogólnej puli netto pozyskanego dofinansowania wyniósł zaledwie 1,04%. Dla porównania – o połowę większe dofinansowanie uzyskali uczestnicy programu ramowego z Portugalii.
Mechanika programów prowadzonych przez EIC ma wiele punktów wspólnych z polskimi krajowymi programami operacyjnymi, ze względu na zbieżną filozofię będącą ich fundamentem i wynikającą z rozporządzenia w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Europejskiej. Pomijając bariery konkurencyjne i administracyjne dla udziału polskich podmiotów w programach EIC, potencjalni uczestnicy powinni mieć na względzie ich istotne atuty: środki uzyskane bezpośrednio od EIC (Komisji Europejskiej) w ramach programu ramowego nie podlegają formalnością dotyczącym pomocy publicznej (nie stanowią takiej pomocy, ponieważ nie są zarządzane przez państwa członkowskie), a w przypadku projektów dla MŚP mają często większy limit wsparcia.
W chwili obecnej realizowane są przez EIC cztery programy: EIC Pathfinder Pilot, EIC Accelerator Pilot, Szybka Ścieżka do Innowacji (której nie należy mylić z „Szybką Ścieżką” prowadzoną przez NCBR) oraz Nagrody Horyzont udzielane przez EIC, na które EIC na lata 2018-2020 otrzymała łącznie do dyspozycji 2,7 mld EUR. Poszczególne programy różnią się zakresem tematycznym, formami wsparcia (grant, nagroda, grant połączony z inwestycją), wymogami podmiotowymi (np. konieczność udziału konsorcjów z udziałem podmiotów z kilku państw członkowskich) i wysokością wsparcia (od 50 tys. EUR do 3 mln EUR).
Zgodnie z obecnie opracowywanym projektem rozporządzenia w sprawie nowego programu ramowego Horyzont Europa (COM/2018/435 final), EIC ma być jedną ze składowych trzeciego filaru programu, tj. „Otwartych Innowacji” (z proponowanym budżetem EIC na lata 2021-2027 w kwocie 10,5 mld EUR). Przywołany trzeci filar ma zmierzać do wsparcia „wszelkich form innowacji, w tym innowacji o charakterze przełomowym, oraz wzmocnienia wprowadzania innowacyjnych rozwiązań do użytku rynkowego”. Wszystko wskazuje na to, że EIC będzie w kolejnej perspektywie finansowej UE działać na zasadach wypracowanych w trakcie obecnego pilotażu.
Choć na przygotowanie do udziału w obecnych pilotażowych programach EIC pozostało niewiele czasu, to ze względu na przyszłą rolę Rady warto już teraz zainteresować się jej działalnością. Na dzień 7 maja b.r. jest zaplanowane w Warszawie spotkanie informacyjne na temat EIC, organizowane przez Komisję Europejską (więcej informacji można znaleźć tu: http://www.kpk.gov.pl/?event=europejska-rada-ds-innowacji-eic-roadshow).
