Zgodnie z założeniami dokonanej w 2019 r. nowelizacji przepisów ograniczających dopuszczalność pełnienia funkcji w radach nadzorczych kilku spółek z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, jedna osoba może być członkiem rady nadzorczej w tylko jednej spółce z udziałem wskazanych podmiotów. Od tej regulacji istnieją jednak wyjątki.

Zgodnie z art. 10c ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 712) („u.g.k.”), oraz bliźniaczą regulacją art. 19c ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 735) („u.z.z.m.”), jedna osoba może być członkiem rady nadzorczej tylko w jednej spośród spółek, w których:

• udział Skarbu Państwa przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby udziałów albo akcji;
• udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby udziałów albo akcji;
• udział państwowej osoby prawnej przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby udziałów albo akcji;
• udział komunalnej osoby prawnej przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby udziałów albo akcji;
• łączny udział podmiotów lub spółek, o których mowa w pkt 1-4, przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby udziałów albo akcji.

Z powyższej regulacji wynika w szczególności, że jedna osoba może być członkiem rady nadzorczej tylko w jednej spółce komunalnej, przy czym nie może łączyć tej funkcji z pełnieniem funkcji w radzie nadzorczej jakiejkolwiek innej spółki z udziałem jednostki samorządu terytorialnego lub komunalnej osoby prawnej.

Od wskazanej zasady istnieje jednak wyjątek wskazany w art. 10c ust. 3 u.g.k. oraz art. 19c ust. 3 u.z.z.m. Przytoczone ograniczenia nie dotyczą mianowicie osób określonych w art. 6 tzw. ustawy antykorupcyjnej (ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne – t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2399 – „u.o.p.d.”) na zasadach wskazanych w tym przepisie. Przepis art. 6 ust. 1 u.o.p.d. wskazuje, że zakaz zajmowania stanowisk w organach spółek, o których mowa w art. 4 pkt 1  u.o.p.d., nie dotyczy osób wymienionych w art. 2 pkt 1, 2, 3a, 3c i 6-10 u.o.p.d. o ile zostały wskazane m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego lub inne osoby prawne jednostek samorządu terytorialnego. Osoby te nie mogą zostać przy tym wskazane do więcej niż dwóch spółek prawa handlowego z udziałem podmiotów wskazujących te osoby. Do osób tych zalicza się m.in. osoby zarządzające i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi (art. 2 pkt 6 u.o.p.d.g.).

Przyjmując założenie, że spółki komunalne są gminnymi osobami prawnymi[1], można argumentować, że członkowie zarządu takich spółek mogą pełnić funkcje członków rady nadzorczej dwóch spółek zależnych od spółki komunalnej, pod warunkiem, że zostaną „wskazane” przez tę spółkę komunalną.

Ustawa nie wyjaśnia przy tym, jak należy rozumieć „wskazanie”. Jednym z kierunków interpretacji jest przyjęcie, że z dokumentacji dotyczącej powołania danej osoby powinno jednoznacznie wynikać, że została ona desygnowana (wybrana) właśnie przez gminną osobę prawną (spółkę komunalną). Zagadnienie to niewątpliwie wymaga jednak indywidualnego podejścia.

#prawospółek, #sprawyadministracyjne

[1] Jest to zagadnienie kontrowersyjne, ustawa nie zawiera bowiem definicji pojęcia „gminnej osoby prawnej”. Pojęciem tym operuje wiele ustaw (podobnie jak pojęciem „komunalna osoba prawna”), nie wyjaśniając ich znaczenia, stąd w doktrynie prawa akcentuje się potrzebę interwencji ustawodawcy i wprowadzenia jednolitej, systemowej definicji tych pojęć.